Her 100 ergenden 1’i yeme bozukluğu problemi yaşıyor
Anoreksiya nevroza, bulimia nevroza ve tıkanırcasına yeme bozukluğu… Günümüzde en yaygın görülen bu üç yeme bozukluğunun ergenlik döneminde görülme sıklığı, giderek artıyor. Yapılan araştırmalara göre, her 100 ergenden 1’inde yeme bozukluğu gelişiyor. Hangi yeme bozukluğu hangi yaşta görülüyor? Belirtileri nelerdir?
Acıbadem Altunizade Hastanesi Çocuk ve Adolesan Sağlığı Polikliniği – Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Müjgan Alikaşifoğlu, ergenlerde görülme sıklığı artan anoreksiya nevroza, bulimia nevroza ve tıkanırcasına yeme bozukluğu hakkında bilgi verdi.
”Ne kadar zayıfsan, o kadar güzelsin”…
Günümüzde en yaygın görülen 3 yeme bozukluğunun ergenlik döneminde görülme sıklığı giderek artıyor. Yapılan araştırmalara göre, her 100 ergenden 1’inde yeme bozukluğu gelişiyor. Durumun bu noktaya gelmesinde ise ”ne kadar zayıfsan, o kadar güzelsin’ şeklindeki güzellik kriterlerinin özellikle genç kızlar üzerinde önemli etkiler oluşturması rol oynuyor.
Yaşamı dahi tehdit ediyor
Yeme bozukluğu karaciğerde yağlanmadan böbrek yetersizliğine, hipotansiyondan osteoporoza, adetlerin kesilmesinden kalpte ritim bozukluklarına kadar birçok ciddi sağlık problemlerine davetiye çıkarıyor. Hatta yaşamı tehdit edebiliyor. Dolayısıyla erken dönemde tanınması ve tedavi edilmesi yaşamsal önem taşıyor.
Anoreksiya nevroza hangi yaşlarda görülür, belirtileri?
Anoreksiya nevroza erken ergenlik döneminde (11-14 yaş) başlıyor. Çok ender de olsa 9 yaşında da görülebiliyor. Zayıf bir bedene sahip olma arzusu, kilo almaktan aşırı korkma ve beden imgesinde bozukluk temel belirtilerini oluşturuyor.
Ergenler kilo kaybetmek için özel davranış biçimleri geliştiriyor. Bazıları her türlü besin alımını ileri derecede azaltarak kilo kaybederken, bazıları da yoğun egzersiz yapıyor. Bazı gençlerse sıkı diyet uyguluyor, ara sıra kontrolü kaybederek tıkınırcasına yemek yiyor, ardından bu yediklerini kusarak çıkarıyor. Ya da da ishal yapıcı, idrar söktürücü ilaçları veya çayları içme gibi davranışlar sergiliyor. Duygu durum bozuklukları madde kullanımı ve intihar girişimleriyle birlikte görülebiliyor.
Bulimiya nevroza
Bulimiya nevroza için tipik başlangıç, geç ergenlik yılları (18-19) oluyor. Aşırı yeme atakları ve ardından gelen kusmaların ön planda olduğu bir yeme bozukluğu tablosu olarak tanımlanıyor. Anoreksiya nevrozada olduğu gibi kilo almaya karşı korku ve beden algısında bozulma oluyor.
Ancak bulimikler gıda alımını kısıtlamazlar. Bu gençler tıkınma tarzında yemek yerler, yemekleri bitince yoğun bir pişmanlık ve depresif duygular yaşarlar. Kilo almamak için çeşitli telafi edici davranışlarda bulunurlar. Bu davranışların en sık görüleni ise kendi kendine kusmak. Ancak ishal yapıcı ilaçlar ya da çayların kullanımı ya da aşırı egzersiz yapma davranışları da görülebiliyor. Bu tabloda hasta anoreksiya nevrozadan farklı olarak hafif kilolu ya da normal beden ağırlığında oluyor.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu
Tıkanırcasına yeme bozukluğu, 3 ay süresince, haftada en az bir kez, telafi edici davranışlar olmaksızın alışılmışın dışında büyük porsiyonlar halinde yemek yeme ve bu duruma stresle, kontrol kaybı duygusunun eşlik etmesi olarak tanımlanıyor. Ergenlik döneminde görülme sıklığı kızlarda yaşla birlikte artarken (14 yaşında yüzde 0,7 iken bu oran 20 yaşında yüzde 4,1’e yükseliyor), erkeklerde ise tam aksine azalıyor.
Obezite, sosyal ilişkilerde bozulma, depresif semptomlar, anksiyete, duygusal dalgalanmalar, madde bağımlılığı ve intihar eğilimiyle birlikte görülebiliyor. Tıkınma atağının öncesinde genellikle yiyeceklere karşı aşırı özlem duygusu oluşuyor. Yemek sırasında kontrol kaybının yaşanması önemli bir bulgu olarak kabul ediliyor.
