Gençlerde demans riski iki katına çıktı
- Kalp sağlığında erken tanı hayat kurtarıyor - 28 Eylül 2025
- Gençlerde demans riski iki katına çıktı - 27 Eylül 2025
- Huntington hastalığında gen tedavisi umut vadediyor - 27 Eylül 2025
Yeni bir araştırmaya göre, genç yetişkinler arasında demans riski taşıyan bilişsel bozukluk oranları son on yılda neredeyse iki katına çıktı. Yale Üniversitesi’nden uzmanlar, 18-39 yaş grubundaki bireylerde bilişsel gerileme bildirimlerinin 2013’teki yüzde 5’ten 2023’te yüzde 10’a yükseldiğini ortaya koydu.
www.dailymail.co.uk haberine göre, Araştırma, genel olarak ABD’de bilişsel engellilik oranının son on yılda yüzde 40 arttığını, yaklaşık 5 milyondan 7 milyona çıktığını gösteriyor. Bu artışın temel itici gücünün ise genç yetişkinler olduğu belirtiliyor.
ARTAN BİLİŞSEL GERİLEME VE ETKİLENEN KESİMLER
Yale Tıp Fakültesi’nden nörolog Dr. Adam de Havenon, “Hafıza ve düşünmeyle ilgili zorluklar, ABD’li yetişkinler tarafından bildirilen önde gelen sağlık sorunlarından biri olarak ortaya çıktı. Çalışmamız, bu zorlukların özellikle genç yetişkinler arasında daha yaygın hale gelebileceğini ve sosyal ve yapısal faktörlerin muhtemelen önemli bir rol oynadığını gösteriyor” dedi.
Çalışma ayrıca, bilişsel engellilik oranlarında demografik ve finansal eşitsizlikleri de gözler önüne serdi:
Etnik Köken: Amerikan yerlisi/Alaska yerlisi bireylerde en yüksek artış görüldü (yüzde 49 artışla yüzde 11’in üzerine çıktı). Siyah ve Hispanik yetişkinlerde de beyaz yetişkinlere kıyasla daha yüksek oranlar varken, Asyalı yetişkinlerde oranlar en düşüktü.
Gelir ve Eğitim: Yıllık geliri 35.000 dolardan az olan kişilerin bilişsel gerileme bildirme olasılığı daha yüksekken, geliri 75.000 doların üzerinde olanlarda oranlar önemli ölçüde düşüktü. Lise mezunları da ileri derece mezunlarına kıyasla daha fazla sorun bildirdi.
Dr. de Havenon, “Bu bulgular, yapısal dezavantajlarla karşı karşıya olan kişilerde hafıza ve düşünme sorunlarının en hızlı şekilde arttığını gösteriyor” diye ekledi.
NEDENLER VE GELECEK ETKİLER
Bilişsel sorunlardaki bu artışın olası nedenleri arasında, yaklaşık 17 milyon Amerikalıyı etkilediği tahmin edilen uzun Covid’in etkileri yer alıyor. Pandemi sonrası dönemde kalıcı beyin sisi ve zihinsel bulanıklık hissi yaygın şikayetler arasında.
Ayrıca, kronik fiziksel rahatsızlıkları olan kişilerde de ciddi hafıza ve düşünme sorunları daha sık görülüyor. Felçten kurtulan yetişkinlerin beşte biri 2023’te önemli bilişsel engellilik bildirdi. Yüksek tansiyonu olanlarda yüzde 30, diyabetli kişilerde ise yüzde 50 daha fazla bilişsel engellilik sıklığı gözlendi.
Dr. de Havenon, genç yetişkinler arasındaki bu artışın nedenini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu vurguladı. Bu durumun sağlık, işgücü verimliliği ve sağlık bakım sistemleri üzerinde potansiyel uzun vadeli etkileri olabileceği belirtiliyor.
“Bu, beyin sağlığındaki gerçek değişiklikleri, daha iyi farkındalığı ve sorunları bildirme isteğini veya diğer sağlık ve sosyal faktörleri yansıtabilir. Ancak olası nedenlerden bağımsız olarak, artış gerçek ve özellikle 40 yaşın altındaki kişilerde daha belirgin” dedi.
