Covid-19 aşısıyla ilgili merak edilen sorular ve yanıtları
- Ramazan ayında ağız kokusu nasıl önlenir? - 14 Mart 2024
- TTB’den 14 Mart için 14 talep!! - 14 Mart 2024
- İlaç kullanan hastalar oruçta ilaçlarını nasıl kullanacak? - 13 Mart 2024
Sağlık Bakanlığı, Covid-19 aşısı hakkında merak edilen tüm sorulara yanıt verdi.
Sağlık Bakanlığı Covid-19 Aşısı Bilgilendirme Platformunda, aşıyla ilgili merak edilen tüm sorular tek tek yanıtlandı.
Aşı ile hastalığa karşı ne kadar süre korunulacağı, Covid-19 geçirenler, emzirenler, gebeler ve çocuklara aşı uygulanıp uygulanmayacağı, yan etki görülmesi halinde neler yapılması gerektiği gibi konularda bilgilerin de yer aldığı platformda bulunan sorulardan bazıları ve yanıtları şöyle:
1- Covid-19 geçirdim, yine de aşı yaptırmalı mıyım?
Covid-19’u geçirenlerde koruyuculuk bir müddet daha devam etmektedir. Bu koruyuculuk düzeyi kişiyi bir süre daha Covid-19’a karşı koruyacağından hastalığı geçirmiş kişiler aşı uygulanacak gruplarda değildir.
2- İnaktif Covid-19 aşısı emziren kadınlara uygulanabilir mi?
Emzirme döneminde inaktif Covid-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. Covid-19’u ağır geçirme riski yüksek olan emziren kadınlara kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir.
3- İnaktif Covid-19 aşısı olduktan sonra hastalığa karşı ne kadar süre korunacağım?
Klinik çalışmalarda, inaktif Covid-19 aşılarının hastalığa karşı koruyucu etkisinin yüksek olduğu gösterilmiştir. Covid-19 aşılarının koruyuculuk süresi henüz bilinmemektedir, bunun için ek araştırmalara ihtiyaç bulunmaktadır.
4- İnaktif Covid-19 aşısı kaç doz uygulanacak?
18 ve üstü yaştaki kişilere dört hafta ara ile birer doz olmak üzere toplam iki doz olarak uygulanacaktır.
5- Aşı yaptırdıktan sonra da maske, mesafe ve temizlik kurallarına uymaya devam edecek miyim?
Aşı uygulandıktan sonra hastalığa karşı koruyuculuğun gelişmesi genellikle birkaç hafta alır. Bununla birlikte herkeste aynı düzeyde koruyuculuk gelişmeyebilir. Ayrıca aşılanan kişi kendisi korunuyor olsa bile virüsü aldıysa başkasına bulaştırabilir. Bu nedenle aşı uygulandıktan sonra da maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyulması gerekmektedir. Bakanlığımız tarafından artık önlemlere gerek olmadığı açıklanana kadar bu önlemlerin alınmasına devam edilmelidir.
6- Çocuklara da aşı yapılacak mı?
T.C. Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu tarafından belirlenmiş öncelikli risk grubunda 18 yaş altındaki kişiler yer almadığından şu an için çocuklara Covid-19 aşısı uygulanmayacaktır.
7- Türkiye’de Covid-19’a karşı aşı çalışmaları yapılıyor mu?
Ülkemizde de Covid-19’a karşı aşı çalışmaları yapılmaktadır. Bu aşılara ilişkin faz aşamalarının başarıyla tamamlanmasının ardından aşı üretimine geçilmesi planlanmaktadır.
8- Aşı yaptırmak zorunlu mu olacak?
Türkiye’de çocukluk aşıları dâhil, aşı uygulaması zorunlu değildir. Bununla birlikte aşı, hastalıklardan korunmak için en etkili yöntemlerden biridir. Aşı sayesinde yeryüzünden silinmiş pek çok hastalık mevcuttur. Bu nedenle T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından aşıyla ilgili toplumu bilinçlendirme çalışmaları yürütülmektedir. Aşı olmak, kişinin topluma karşı sorumluluğudur.
9- İnaktif Covid-19 aşısı gebelere uygulanabilir mi?
Gebelikte inaktif Covid-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek olan gebelere kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir. Aşının gebeliğin ilk üç ayında uygulanmaması tercih edilir.
10- Covid-19 aşısı nasıl bu kadar hızlı geliştirildi?
Covid-19 aşıları, bilim tarihinde 2009 pandemik domuz gribi aşılarından sonra bu kadar hızlı hazırlanan ilk aşıdır. Virüs ailesinin tanınıyor olması, Koronavirüslerin biyolojisinin ve nasıl davrandığının bilinmesi, bilim tarihinde belirli bir yol katedilmesi, bilgiye erişimin kolaylaşması, moleküler genetik bilimindeki ilerlemeler, kullanılan cihaz teknolojisi ve metotların yıldan yıla gelişme göstermesi, bilim insanları arasında elde edilen bilginin hızla koşulsuz olarak paylaşılması, klinik çalışmalarda hızlı yol alınması ve acil çözüm bulma çabası aşı üretim sürecini hızlandırdı. Covid-19 aşıları da diğer aşı ve ilaçlarda olduğu gibi kalite, güvenlilik ve etkinlik konusundaki yasal gereklilikler izlenerek geliştirilmektedir.
11- Covid-19 aşıları pandemiyi ne kadar sürede sona erdirecektir?
Aşıların pandemiyi ne zaman sonlandırabileceği aşının etkinliği, aşı uygulanan kişi sayısı, aşı uygulamasından sonra maske, mesafe ve temizlik önlemlerinin alınmasına ne kadar dikkat edildiği gibi pek çok faktöre bağlıdır. Bugüne kadar elde edilen veriler, aşının pandemiyi ne zaman sonlandıracağıyla ilgili yeterli bilgi sunmamaktadır.
12- Covid-19 aşıları güvenli midir?
Hiçbir aşı, faz çalışmaları yapılmadan, bu çalışmaların sonuçları ilgili mercilerle şeffaf bir şekilde paylaşılmadan onay alamaz, piyasaya sürülemez. Aşı çalışması yapan kuruluş, geliştirme ve üretim sürecinde uluslararası kalite standartlarına uymak zorundadır. Bu standartlar İyi Laboratuvar Uygulamaları (GLP-Good Laboratory Practices), İyi Klinik Uygulamaları (GCP-Good Clinical Practices) ve İyi Üretim Uygulamaları’dır (GMP-Good Manufacturing Practices).
Ayrıca faz çalışmaları sırasında aşıyla ilişkili olduğu düşünülen ve insan sağlığını belirgin ölçüde olumsuz etkileyen bir durum saptandığında çalışmalar durdurulmaktadır. Yalnızca sorunun aşı ile ilişkili olmadığından emin olunması durumunda çalışmalar sürdürülmekte, aşılama yapılıyor ise kaldığı yerden devam ettirilmektedir. Bu çerçevede ülkemizde uygulanmaya başlanan Covid-19 aşılarının faz çalışmalarında çalışmanın durmasına sebebiyet verecek bir yan etki ile karşılaşılmamıştır. Uygulama aşamasında da güvenliği konusunda herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır.
13- Ülkemizde hangi Covid-19 aşısı uygulanacak?
Ülkemizde süreç içerisinde birden fazla Covid-19 aşı türü uygulanabilecek olmakla birlikte ilk olarak inaktif Covid-19 aşısı uygulanmasına karar verilmiştir.
14- İnaktif Covid-19 aşısı nedir?
İnaktif Covid-19 aşısı, Covid-19’a neden olan Yeni Koronavirüs’ün (SARS-CoV-2) kimyasal ve fiziksel uygulamalardan geçirilerek hastalık yapıcı özelliğinin ortadan kaldırılmasıyla elde edilen, vücutta bağışıklık yanıtı oluşturabilen cansız virüs aşısıdır.
15- Türkiye’de neden öncelikle Çin’de üretilen Covid-19 aşısının kullanılması tercih edildi?
Aşı tercihinde aşının güvenli ve etkin olması en önemli kriterdir. Ülkemizde en kısa sürede ve en geniş kapsayıcılıkla toplumun aşılanmasını sağlamak üzere aşı teminine yönelik çalışmalar yürütülmüştür.
16- Covid-19 aşısı nerede uygulanıyor, ücretli mi?
Covid-19 aşıları, öncelikli olarak Aile Sağlığı Merkezleri olmak üzere aşılama aşılama hizmeti sunan sağlık kuruluşlarında yapılacaktır. Yaşlı bakımevleri, engelli rehabilitasyon merkezleri ve koruma evlerinde kalanlar ile hizmet sunanlara Toplum Sağlığı Merkezleri/İlçe Sağlık Müdürlükleri ekiplerince aşılama hizmeti verilecektir. Evde sağlık hizmeti sistemine kayıtlı olan kişilerin aşılamaları, bu hizmeti veren ve aşı uygulamaya yetkili olan sağlık personeli tarafından yapılacaktır.
T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından temin edilen aşılar, aşılama hizmeti sunulan sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanacaktır.
17- Maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyuyorum, yine de aşı yaptırmalı mıyım?
Bir pandemiyi (küresel salgın) durdurmak ve yaşamı eskisi gibi sürdürebilmek, tüm olanakların birlikte kullanılmasıyla mümkün olur. Bu anlamda en etkili halk sağlığı müdahalelerinden biri de aşılamadır. Aşının uygulanmasını takiben, hastalığa karşı koruyuculuğun gelişmesi genellikle birkaç hafta alır ve aşılanan herkeste aynı düzeyde korunma sağlanamayabilir. Covid-19 aşısına ilişkin bugünkü bilgilerimiz, aşılanan kişinin kendisi korunuyor olsa bile virüsü alması durumunda bir başkasına bulaştırabileceğini göstermektedir. Bu nedenle aşı uygulandıktan sonra da maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyulması gereklidir.
18- Covid-19 aşıları dışındaki aşılar Covid-19’dan korunmaya yardımcı olur mu?
Covid-19 aşıları dışında yer alan grip, zatürre, kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK), verem (BCG) vb. aşıların Covid-19’a karşı koruduğuna dair kanıtlanmış bir bilgi yoktur.
19- Grip ve/veya zatürre aşısını yeni yaptırdım. Covid-19 aşısı olabilir miyim?
Grip ve/veya zatürre aşısı olduktan en az 2 hafta sonra inaktif Covid-19 aşısı olabilirsiniz.
20- İnaktif Covid-19 aşılarının yan etkileri var mıdır?
Bugüne kadar Covid-19 aşılarına yönelik gerek yürütülen klinik çalışmalarda gerekse mevcut aşı uygulamalarında ciddi yan etkilere rastlanmamıştır. Aşılama sonrasında görülen yan etkiler sıklıkla hafiftir.
Bunlar; yorgunluk, baş ağrısı, ateş, titreme, kas/eklem ağrısı, kusma, ishal, aşı uygulanan bölgede ağrı, kızarıklık, şişlik gibi hafif yan etkilerdir. Ancak nadir de olsa alerjik reaksiyonların olabileceği göz ardı edilmeden aşı uygulamasından sonra bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması ve hekime yakın zamanda aşı olunduğu bilgisinin iletilmesi unutulmamalıdır.
21- İnaktif Covid-19 aşısında domuz içeriği bulunmakta mıdır?
İnaktif Covid-19 aşısında domuz içeriği bulunmamaktadır.
22- Temaslı olduğum için PCR testi yaptırdım ancak sonucum negatif çıktı. Aşı olmalı mıyım?
Temaslı kişiler karantina sürecini tamamladıktan sonra öncelikli risk grupları içinde yer alıyorsa aşı olabilirler.
23- Kimlere inaktif Covid-19 aşısı önerilmemektedir?
T.C. Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu tarafından belirlenmiş öncelikli risk grubunda 18 yaş altındaki kişiler yer almadığından şu an için bu gruba Covid-19 aşısı uygulanmayacaktır.
Gebelikte inaktif Covid-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. Covid-19’u ağır geçirme riski yüksek olan gebelere kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir. Aşının gebeliğin ilk üç ayında uygulanmaması tercih edilir.
Emzirme döneminde inaktif Covid-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. Covid-19’u ağır geçirme riski yüksek olan emziren kadınlara kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir.
İnaktif Covid-19 aşısı; PCR testi ile Covid-19 tanısı almış kişilere ve aşı yaptırmadan önceki 10 gün içerisinde bir Covid-19 vakasıyla temas etmiş kişilere uygulanmayacaktır.
24- Yumurtaya alerjim var, inaktif Covid-19 aşısı olabilir miyim?
Aşının üretim sürecinde yumurta kullanılmamaktadır. Bu nedenle yumurta alerjisi olan kişilere inaktif Covid-19 aşısı uygulanabilir.
25- İnaktif Pandemik Covid-19 aşısı CoronaVac’ın içeriği nedir?
CoronaVac aşı içeriğinde; SARS-CoV-2 antijeni (600SU), adjuvan olarak alüminyum hidroksit (0,45 mg/ml), izotonik ajan olarak sodyum klorür (9,0 mg/ml), tampon ajanları olarak disodyum hidrojen fosfat (1,16 mg/ml) ve monosodyum hidrojen fosfat (0,2 mg/ml), pH ayarlayıcı olarak sodyum hidroksit ve enjeksiyonluk su bulunmaktadır.