Stres, ” kıyamet harcamasına” da yol açıyor…

‘‘Doom spending”, ya da Türkçe’ye çevrilmiş haliyle ”kıyamet harcaması” ya da ”mahrumiyet harcaması”…. Kişilerin olumsuz ruh hallerinden kaçınma ya da bu durumların etkisini azaltmak için gereksiz alışveriş yapmaları anlamına geliyor. Uzmanlar, bu durumun kısa vadede rahatlama sağlasa da, uzun vadede ruhsal ve finansal sorunlara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.

İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hülya Ensari, Türkçe’ye kıyamet harcaması ya da mahrumiyet
harcaması olarak çevrilen ”Doom spending” kavramına ilişkin değerlendirmede bulundu.

Doom spending yani kıyamet harcaması nedir?

Doom spending kavramı, ekonomik belirsizlik veya kişisel stres gibi olumsuz durumlar
karşısında, bireylerin kontrolsüz veya gereksiz harcama yapma eğilimlerini tanımlıyor. Kişilerin olumsuz
ruh hallerinden kaçınmak ya da bu durumların etkisini azaltmak için gereksiz alışveriş
yapmaları anlamına gelir.

Belirsizliğin tetiklediği gelecek kaygısı…

Bireyler, global ekonomik krizle birlikte belirsizliğin tetiklediği gelecek kaygısı yaşar. Bugün için gereksiz alışveriş yaparak kendilerini geçici olarak iyi hissetmeye çalışırken; öte yandan gelecekte karşılaşabilecekleri olumsuzluklara karşı kendilerini güvence altına almak amacıyla harcamalarını artırabilirler.

Stresten kaçmanın bir yolu olarak görülebilir…

Kıyamet harcamasının nedenlerinden biri de stres ve endişe. İş, aile ve sosyal çevre kaynaklı stresler, bireyleri bir kaçış aracı olarak alışverişe yönlendirebilir. Bu da yine geçici bir rahatlama sağlar.

Çevrimiçi alışveriş ve sosyal medyanın etkisi…

Çevrimiçi alışverişin kolayca erişilebilir olması, anlık indirimler ve reklamlardan etkilenme,
bu sendromun yaygınlaşmasına katkıda bulunabilir. Sosyal medyanın etkisiyle kişiler, diğer insanlarla kendi hayatlarını kıyaslayarak duygusal bir tatminsizlik ya da yetersizlik hissedebilirler. Bu hisleri gidermek için alışverişe yönelebilirler.

Pişmanlık ve derin stres duyguları oluşabilir

Kısa vadede rahatlama sağlasa da uzun vadede sorunun farkına varılmasıyla birlikte pişmanlık ve daha derin stres duyguları oluşabilir. Zamanla artan stres, tekrar alışveriş yapma isteğini tetikleyerek kısır döngü yaratır. Bu durum, uzun vadede finansal krizlerle sonuçlanabilir. Bu tür harcamalar,
bireylerde anksiyete ve depresyon riskini artırır.
Finansal sorunlar, çiftler arasında anlaşmazlıklara ve gerginliğe yol açabilir. Ekonomik baskılar, artan iletişim sorunlarına ve ilişkilerin zedelenmesine sebep olabilir.

Çözüm nedir?

Bütçe oluşturmak: Gelire uygun bireysel bütçe oluşturmak ve bu bütçeye sadık
kalmak, gereksiz harcamaların önüne geçebilir.

Alışveriş listesi yapmak: Alışverişe çıkmadan önce yapılacak bir liste oluşturmak, gereksiz
harcamalardan kaçınmayı sağlar.

Duygusal farkındalık: Harcama yapmadan önce duygusal durumun değerlendirilmesi,
bireylerin alışverişin altında yatan nedenleri anlamalarına yardımcı olur. Duygusal farkındalık,
gereksiz harcamaların azaltılmasını sağlayabilir. İnsanlar, stresli veya kaygılı hissettiklerinde
alışveriş yapma eğiliminde olabilirler; bu nedenle bu duyguları tanımak önemlidir.

Hobi edinmek: Meditasyon, spor veya hobi edinme gibi sağlıklı stres yönetimi teknikleri,
bireylerin kaygı seviyelerini düşürmelerine yardımcı olur.

Sosyal destek: Bu tür zorlukların üstesinden gelmek için önemli bir araçtır.

Etkili zaman yönetimi: Zamanı etkili bir şekilde yönetmek, bireylerin günlük yaşamlarındaki
baskıyı azaltabilir. Planlama yapmak, yapılacak işlerin belirginleşmesine yardımcı olur ve stres
seviyesini düşürür. Bu durum, alışverişe gitme ihtiyacını azaltabilir.

Kendi ihtiyaçlarını tanıma: Kendi ihtiyaçlarını belirlemek, gereksiz harcamaları azaltarak finansal sağlığı iyileştirir. Bu farkındalık, bireylerin harcama davranışlarını daha bilinçli hale getirir.

Zorlayıcı dönemlerde, duygusal destek almak: Aile ve arkadaşlarla bu konuda konuşmak, duygusal yükü hafifletebilir. Ruhsal durumumuzun farkında olup; gerektiğinde ruh sağlığı uzmanından destek almak çok önemlidir.

(Visited 20 times, 1 visits today)