CİSÜ’den uyarı : ”Frengi vakaları artıyor”
- Erken menopozda risk faktörleri nelerdir? - 4 Kasım 2025
- Tansiyon da dizleri yıpratıyor… - 2 Kasım 2025
- Kekemelikte tedavi için en uygun yaş hangisi? - 1 Kasım 2025
Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakları Platformu, frengi (sifilis) vakalarının arttığına dikkati çekti. Yapılan açıklamada, ”dünyada 2020-21 yılları arasında vakaların yüzde 32 arttığı, Türkiye’de bildirimi yapılan vaka sayısının 2022’de 3 bin 533’e yükseldiği” kaydedildi.
Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakları (CİSÜ) Platformunca yapılan açıklamada, sifilis (frengi) vakalarının artışına dikkat çekilerek, cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkında gençlerin eğitilmesi durumunda, bu tür enfeksiyonların yayılımının önüne geçilebileceğinin altı çizildi.
Vakalar neden arttı
CİSÜ Platformu üyesi Pozitif Yaşam Derneği Proje Yöneticisi Canberk Harmancı, dünyada 2020-21 yılları arasında vakalar yüzde 32 artarken, Türkiye’de bildirimi yapılan vaka sayısının 2022’de 3 bin 533’e yükseldiğini kaydetti.
Sifilis vakalarının yüzde 80 oranında bulgusuz seyretmesinin, kişilerin enfekte olduktan sonra uygun sağlık hizmetleri ve tedaviye erişimini geciktirdiğini ve bulaşma oranının yaygınlaştığını belirten Harmancı, şunları ifade etti:
”Bireylerin cinsel sağlık ve üreme sağlığı konularında eğitilmemiş olmaları, kendi cinsel yaşamlarındaki riskleri değerlendirememelerine, korunma yöntemlerini kullanmamalarına veya kolayca ihmal edebilmelerine sebep oluyor. Son yıllarda artan kimyasal madde etkisi altında cinsellik deneyimleri de otokontrol mekanizmalarını zafiyete uğratarak, kondom kullanımının terk edilmesine neden oluyor. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte insanların cinsel partner bulma olanaklarının geçmiş yıllara göre çeşitlenmesi, bireysel yaşamla birlikte kişilerin kendi cinselliklerine daha çok zaman ayırabiliyor olması ve partner sayısının artması, herhangi bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyonla karşılaşma ihtimallerini arttırıyor olsa dahi güvenli cinsel davranışlar (korunma yöntemleri), bu karşılaşmalar neticesinde kişiler arasında enfeksiyonun geçişini engelliyor. ”
Sifilis nedir?
Treponema pallidum bakterilerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genellikle cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır.
Nasıl bulaşır?
Sifilis korunmasız cinsel ilişkide, cinsel sıvılarla vajinal, anal ve oral ilişki sırasında veya anneden bebeğe gebelik sırasında veya doğum anında doğrudan bulaşabilir.
Primer enfeksiyon döneminde oluşabilen şankr adı verilen ağrısız, sınırları belli ve tabanları sert yaralara temas, en yüksek bulaştırıcılığa sahip temastır. Bu yaralar, vakaların çoğunda oluşmaz veya fark edilemez.
Şanklar genellikle penis dışında kasık bölgesinde, vulva etrafında, anal bölgede, dudak içi ve ağız içinde görülmekle birlikte bununla sınırlı değildir. Kondom kullanımı vajina, rektum ve penis gövdesi dışında kalan şankrlara karşı tam koruma sağlamaz. Toplumsal yaşam içerisindeki davranışlar veya ortak eşya, tuvalet, banyo kullanımı ile sifilis bulaşmaz.
Belirtileri ?
Diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar gibi sifiliste de erken dönemde bir belirti görülmeyebilir. Sifilis belirtileri, enfeksiyonun evresine göre farklılık gösterebilir. Ortalama olarak cinsel ilişkiden sonraki üç hafta içinde ortaya çıkmaya başlar.
Sifilis primer, sekonder, latent ve geç evre olmak üzere 4 evreye sahiptir.
Sifilis, primer evresinde enfeksiyonun bulaştığı yerde ağrısız tabanı sert, sınırları pürüzsüz bir yara ortaya çıkar. Bu yara şankr olarak adlandırılır. Şankrlar bir süre sonra kendiliğinden iyileşir.
Sekonder evrede yaygın olarak deri döküntüsü, lenf bezlerinde şişlik ve ateş görülür.
Primer ve sekonder sifilisin belirtileri hafif olabilir ve gözden kaçabilir.
Latent dönemde belirti veya bulgu görülmez.
Geç dönemde ise kemik, cilt, kardiyovasküler ve santral sinir sistemi tutulur ve ciddi sağlık sorunları görülebilir. Sifilis tüm organ ve dokularda tutulum gösterebilen bir enfeksiyondur.
Nasıl korunulur?
Cinsel partner sayısını azaltmak sifilis ile karşılaşma ihtimalini azaltmakla birlikte enfeksiyona karşı bir tam bir koruma sağlamaz. Tüm cinsel birleşmelerde kondom kullanmak, cinsel sıvılarla teması engelleyecek diğer bariyer yöntemlerini kullanmak en etkili korunma yöntemleridir.
Partner sayısından bağımsız olarak cinsel aktif bir dönemde iken yılda en az bir kez sifilis açısından muayene olmak gerekiyor.
Nasıl tanı konur?
Sifilis tanısı için kullanılan en yaygın yöntem kan testleridir. Birden fazla testin kombinasyonu aktif sifilis enfeksiyonun varlığını gösterir. Geç evre nörosifilis tanı yöntemleri içerisinde BOS incelemesi yapılır.
Tanı konunca ne yapmalı?
Sifilis tanısı alındıysa Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Polikliniği’nden randevu almak gerekiyor. Fiziksel bir bulgu olmasa dahi enfeksiyonun ilerleyerek ciddi sağlık sorunları oluşturmaması için hemen tedavi edilmesi gerekir.
Sifilis antibiyotiklerle tedavi edilir ancak her antibiyotik sifilis enfeksiyonunda kullanılamaz. Sifilis tedavisi bitene dek cinsel perhiz uygulamak önemlidir. Tüm cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarda olduğu gibi sifiliste de partner tedavisi enfeksiyonun yenilemesini engellemek için önemlidir. Eğer düzenli bir partner var veya tanı öncesinde korunmasız cinsel ilişkiye girilen partnerler varsa, onları da test yaptırmaya yönlendirmek bulaş zincirini kırmak için önemlidir.
