Sıklıkla otizmle karıştırılan Asperger Sendromu nedir?

Bir televizyon dizisiyle gündeme gelen Asperger Sendromu, sık olarak otizmle karıştırılıyor. Kendini, çocukluk çağında başlayan sosyal iletişim yetersizliği ve takıntılı davranış biçimleriyle gösteriyor. Otizmde belirtiler genelde 3 yaşa kadar olgunlaşırken, Asperger Sendromunda 4-6 yaşa kadar belirtiler açıkça ortaya çıkmayabilir, hatta tanımlanması 8’li yaşları bulabilir.

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Çocuk – Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden, Uzm. Dr. Hamza Ayaydın, otizmle sıkça karıştırılan Asperger Sendromu (AS) hakkında bilgiler verdi.

Asperger Sendromu nedir?

Nörogelişimsel bir bozukluk olarak tanımlanan Asperger Sendromu; sosyal iletişimde yetersizlik, yaşıtları ile sosyal ilişki kurmakta zorlanma, olağandışı kısıtlı ilgi alanının varlığı, ses tonunu konuşmanın akışına göre ayarlayamama ve tekrarlayıcı hareketlerle karakterize otizm spektrum bozukluğu içinde sınıflandırılan bir durumdur. Belirtilerinin benzerliği sebebiyle otizmle sıkça karıştırılıyor.

Otizmden farkları nelerdir?

Asperger Sendromunun, otizmden ayırt edici özellikleri ; erken yaş döneminde dil gelişiminde otizmde görülen gecikme ve sapmalar olmaz, bilişsel işlevleri iyidir ve öz bakım becerilerinde gecikme, otizme göre daha hafiftir. Ayrıca belli konu/alanlara yoğun ilgilidirler.

Otizmde belirtiler genelde 3 yaşa kadar olgunlaşırken, Asperger Sendromunda 4-6 yaşa kadar belirtiler açıkça ortaya çıkmayabilir ve hatta tanımlanması 8’li yaşları bulabilir. Bu sendromun gelişmesinde etyolojisi kesin bilinmemekle birlikte genetik etkenler ön plandadır. Eğer şüphelenilen bir durum varsa vaka çocuk – ergen ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Erkeklerde kızlara göre 5-15 kat daha sık

Otizm özellikleri (göz teması kurmama, duygusal karşılık verememe, tekrarlayan hareketler gibi belirtiler) erken yaş döneminde tespit edilebilip, otizm şeklinde tanılanabilir. Yaş büyüdükçe AS özellikleri olgunlaşmaya başlayınca AS tanısı konur. AS, erkeklerde kızlara oranla 5-15 kat daha sık görülür.

Asperger Sendromunun belirtileri

Karşılıklı sosyal etkileşimde niteliksel yetersizlikler mevcuttur. Göz teması kısıtlıdır ve ilgi alanları, etkinlikler, duygularını karşılıklı paylaşma gibi durumlarda gelişimsel düzeyine göre uygunsuzluk vardır.

Duygusal zorluklarında teselli ve sevgi bekleyişi nadirdir ya da nadiren teselli ve sevgi gösterisinde bulunurlar. Mutluluklarını veya ilgi alanlarını başkalarıyla paylaşma arayışında olmama ve başkalarının jest ve mimiklerine uygun tepki verememe gibi durumlar mevcuttur.

Yaşıtları ile duygusal etkileşime girmekte zorlanırlar.

İlgi alanlarında sınırlılık, bazı nesnelere aşırı bağlanma, el-kol çırpma gibi tekrarlayıcı hareketler, eşyaları/oyuncakları amacına uygun kullanmama (koklama, dokunma gibi), çevresel değişikliklere aşırı tepki verme (yatak örtüsü değiştirilmesi gibi) ve motor kas becerilerinde yetersizlikler de görülebilir.

Yine bazıları, olağan kimi seslere (havlama, elektrikli küçük ev aleti gibi) yoğun tepki verebilirler.

Başka bir kısım ise kendilerine dokunulmasına karşı aşırı duyarlıdırlar ve yine bazı olağan ev kokularına (temizlik sıvıları, parfüm gibi) aşırı tepki verebilirler.

Kimilerinde ağrıya duyarsızlık sebebiyle yaralanmalara karşı tepkisizlik olabilir ya da sıcak şeylere acı hissetmeden dokunup içebilirler.

Asperger Sendromlu kişilerin sağlığı ve sosyal yaşamı nasıl düzenlenmelidir?

Asperger Sendromlu kişilerin tedavilerinde, özel eğitim ve sosyal beceri eğitimi ön plandadır. Süreçte eklenebilen psikiyatrik durumlara göre ilaç tedavisi bazen gerekebilir. Bunlara ek olarak ağrı ve acıya karşı duyarsızlıkları varsa, aile çocuğun fiziksel olarak zarar görmemesi için dikkatli olmalıdır ve ayrıca özel eğitimde duyusal zorlukları çalışılmalıdır. Beyin gelişimi yüzde 80 – 90 ilk 5 yaşta tamamlandığı için erken dönemde uygun çocuklar için kreş gibi okul öncesi kurumlar ve sosyal ortamlardan fazlaca yararlanılmalıdır.

Yönlendirilirse iyi bir akademik başarı gösterebilirler

Eğitim desteğinin yanında, doğuştan yetenekli oldukları tuhaf ilgi alanları konusunda yönlendirilirlerse iyi bir akademik başarı gösterebilirler.

Ayrıca, günlük kullanılan basit sosyal cümleler (Günaydın, Teşekkür ederim, Oyununuza katılabilir miyim? gibi) öğretilmeli ve kullandığı sosyal becerileri için tebrik edilmelidir. (Bana yardım etmen işimi kolaylaştırdıgibi). Ek olarak deyimler, mecazlar, atasözleri de öğretilmelidir.

(Visited 99 times, 1 visits today)