
Akran zorbalığı nasıl belirti verir?
Günümüzün toplumsal sorunlarından biri de akran zorbalığı. Uzmanlara göre, akran zorbalığı özellikle ortaokul ve lise çağında yaygınlaştı. İstatistiklere göre erkek çocuklar daha çok fiziksel zorbalığa maruz kalırken, kız çocukları duygusal zorbalıklarla baş etmek zorunda kalıyor.
Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Selin Karabulut Hızlan, akran zorbalığı belirtileri ve ailelerin akran zorbalığını anlayabilmek için neler yapması gerektiğine ilişkin şunları anlattı:
Sayılarla akran zorbalığı…
TÜİK’in 2022 verilerine göre, Türkiye’de 6-17 yaş aralığındaki çocukların neredeyse yüzde 30’u ayda birkaç kez zorbalığa maruz kalıyor. Akran zorbalığı özellikle ortaokul ve lise çağında yaygınlaştı. Çocuklar arasında teknoloji kullanımının yaygınlaşmasıyla siber zorbalık en önemli sorunlardan biri haline geldi. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2024 yılında Okul Çağındaki Çocuklarda Sağlık Davranışları temalı araştırmasına göre, 6 ergenden biri siber zorbalığa maruz kalıyor. İstatistiklere göre erkek çocukları daha çok fiziksel zorbalığa maruz kalırken, kız çocukları daha çok duygusal zorbalıklarla baş etmek zorunda kalıyor.
İlk önce çocuğun okul yaşamına bakmak gerekir…
Akran zorbalığını fark edebilmek ve anlayabilmek için ilk önce çocuğun okul yaşamına bakmak gerekir. Kimlerle arkadaş, teneffüste ne yapıyor, yemeğini nerede yiyor, parasını nereye harcıyor, kimlerle mesajlaşıyor, kimlerle oynuyor, kimlerden nasıl bahsediyor, kimlerden çekiniyor veya huzursuz oluyor gibi soruların cevaplarına sahip olmak gerekiyor. Bu soruların cevaplarına hakim olmadıkları için birçok ebeveyn ve hatta okul yönetimi, çocuğun zorbalığa maruz kaldığını maalesef bilmiyor ve anlayamıyor. Çocuklar genellikle yaşadığı zorbalığı kendiliğinden paylaşmaz, bu yüzden soru işareti uyandıran ipuçlarını yakalayabilmek önemli.
Zorbalığın belirtileri…
Okula gitme motivasyonu azalabilir.
Kıymetli eşyalarından örnek olarak harçlığını kaybettiğini veya nerede olduğunu bilmediğini söyleyebilir.
Kişisel eşyaları yırtık, boyalı ya da zarar verilmiş hale gelebilir.
Sosyal medya gruplarından çıkmak isteyebilir.
Çeşitli organizasyonlara katılmak istemeyebilir.
Vücudunda ‘düştüm, vurdum, bilmiyorum’ gibi ifadelerle açıklamaya çalıştığı çürük ve morluklar gözlemlenebilir.
Kendini ‘beceriksiz, aptal, farklı, yetersiz’ hissettiğini söyleyebilir.
Keyif aldığı şeyleri bile artık yapmak istemediğini söyleyebilir.
Kendine ve etrafına duyduğu güven azalabilir.
İçine kapanabilir.
Akademik başarısı düşebilir.