Uzun süreli aspartam tüketimi mental stresi de artırabiliyor
- Diş eti hastalığı felç riskini yüzde 86 artırıyor - 24 Ekim 2025
- Antidepresanlar ya kilo aldırıyor ya da verdiriyor - 24 Ekim 2025
- Meme kanseri araştırmalarında yeni dönem: Kişiselleştirilmiş tedaviler yükselişte - 24 Ekim 2025
Özellikle diyet yapanların ve şekerden uzak durmak isteyenlerin tercihi aspartam, Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı’nca ‘muhtemel kanser yapıcı maddeler’ arasına alındı.
Alkolsüz içecekler, tatlı karışımları, donmuş tatlı ve yoğurtlar, aromalı süt ürünleri, sebze suları, sakız, diş macunu ve kahvaltılık gevrek dahil olmak üzere 6 binden fazla üründe kullanılan aspartamın, insanlarda nörolojik ve davranışsal bozukluklara neden olabileceği öne sürülüyor.
İstinye Üniversitesi (İSÜ) Tıp Fakültesi Gastroenterohepatoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binnur Pınarbaşı Şimşek, şekerden 200 kat daha tatlı olan bu maddeyle ilgili merak edilenleri yanıtladı.
Prof. Dr. Şimşek, “Aspartam içeren ürünlerin aşırı tüketiminin sağlık üzerinde gözlemlenen etkileri nelerdir?” sorusuna ise şu yanıtı verdi:
“Tatlandırıcıların olumsuz etkinliğinde öne sürülen mekanizmalar; tatlandırıcıların bağırsaktaki glukozun emilimini arttırdığı, bağırsak mikrobiyotasını değiştirdiği, oksidatif stresi indüklediği, beyin nörotransmiterlerinde değişikliğe neden olduğu şeklinde sayılabilmektedir. Aspartamın günlük kabul edilebilir alım miktarından daha yüksek alınması durumunda, glutatyon seviyelerinin artmasının yanı sıra, ratların beynindeki oksidatif stres düzeylerini artırdığı bulunmuştur. Çalışmalar, aspartam ve metabolitlerinin Alzheimer hastalığı, Parkinsonizm, multipl skleroz ve beyin tümörleri gibi nörodejeneratif hastalıkların riskini artırdığını göstermektedir.
Ayrıca aspartam, nöronlardaki çeşitli kalsiyum kanallarını aktive ederek hücre ölümüne neden olabilmektedir.
Aspartamın insanlarda nörolojik ve davranışsal bozukluklara neden olabileceği öne sürülmektedir. Baş ağrısı, konvülsiyonlar ve depresyon gibi nöropsikiyatrik reaksiyonlar; metabolitleri ile ilişkilendirilmektedir. Bu metabolitler beynin nörokimyasal durumunu ve nörotransmiterlerin seviyesini etkileyebilir. Aspartam ayrıca hipotalamik-hipofiz-adrenal eksen yoluyla adrenal bezlerde kortizol steroid düzeylerinde artışa neden olarak sempatik sinir sistemini uyarır. Aynı zamanda bağırsak mikrobiyotasının kompozisyonunu da değiştirebilir. Uzun süreli aspartam tüketiminin mental stresi de arttırdığı gösterilmiştir. Aspartam tüketiminin cilt döküntüleri, kaşıntı, gözlerde sulanma ve solunum zorluğu gibi alerjik reaksiyonlara eden olabileceği bildirilmiştir.”
